Gezond Oud Worden - De Ultieme Gids

I n deze blog komen de volgende punten aan bod:

• Waarom het vanuit evolutionair oogpunt helemaal niet belangrijk is of je gezond oud wordt.
• Waarom een gezond oud worden vooral een kwestie van kiezen is.
• Wat jij kunt doen om gezond oud te worden.

Iedereen wil gezond oud worden

Iedereen kan gezond oud worden. Dit staat los van je leeftijd. In tegenstelling tot wat je wellicht denkt heb je het echt grotendeels zelf in de hand.

Het belangrijk is om te snappen is dat het Moeder natuur helemaal niets uitmaakt of je gezond bent. En het maakt Moeder natuur ook niets uit hoe oud je wordt. De evolutie van de mens is er niet op gericht geweest om gezond oud te worden. Evolutie heeft maar één doel: overleven. Om als soort te kunnen overleven is voortplanting de enige voorwaarde. Dus gezond oud worden is eigenlijk volstrekt onbelangrijk vanuit onze evolutie bekeken. Als je maar gezond genoeg en oud genoeg bent om je voort te kunnen planten. 

Het maakt dus niet uit of je gezond bent.

Het maakt ook niet uit hoe oud je wordt.

Als je maar kunt voortplanten.

Evolutie is gebaseerd op verandering. Niet de sterkste overleven, maar diegenen die zich het beste kunnen aanpassen aan verandering. Die planten zich voort.

Wanneer je snapt dat voortplanting het enige biologische doel van het leven is, dan snap je ook beter waarom het na je 40e ineens een stuk minder vanzelf gaat. Je lichaam heeft niet meer die veerkracht die het had toen je 20 was. Je kunt niet meer alles eten zonder dik te worden. Je lichaam begint pijntjes te krijgen op plekken waarvan je niet eens wist dat ze bestonden. Bijna de helft van de mannen boven de 40 gebruikt medicatie voor één of meerdere aandoeningen en meer dan de helft is te dik. 20% krijgt te maken met een depressie of krijgt een midlife crisis.

Onze functionele leeftijd

Het is allemaal terug te leiden tot het gegeven dat we in eerste instantie op aarde zijn om ons voort te planten. Dat kun je gemiddeld vanaf een jaar of 12, alleen hebben onze hersenen langer nodig om volwassen te worden. Daarom krijg we meestal pas kinderen vanaf 18 jaar.

Het duurt vervolgens 18 jaar om je kinderen tot volwassenheid te brengen. Los van alle culturele veranderingen die ervoor zorgen dat we steeds later kinderen krijgen is onze functionele leeftijd dus ongeveer 40 jaar.

Dat blijkt ook uit onze fysiologie. Vanaf midden veertig begint ons lichaam al een beetje af te takelen en maken we minder testosteron aan, minder groeihormoon, verliezen we ieder jaar een beetje kracht en spiermassa en worden we ieder jaar een beetje vetter. Onze cellen vernieuwen zich minder snel en ons lichaam is langzaam maar zeker steeds een beetje meer aan het oxideren. Al deze processen bij elkaar noemen we veroudering en dat is op zich allemaal heel normaal.

Maar het leven is nog lang niet voorbij na je 40e. Integendeel zelfs. Je bent pas op de helft. 

Het grote verschil is dat je tot je 40e een beetje op de automatische piloot kon vliegen. School, studie, werk, relatie, gezin. Eigenlijk komen er pas na je 40e nieuwe opties. De optie om alles te laten zoals het is of de optie om te veranderen. En met name dat laatste brengt soms een hoop twijfel en verwarring met zich mee. Ben je nog wel tevreden met je leven? Is dit alles? Wanneer je dit soort dingen denkt dan heet het al snel een midlife crisis.

Dik of dun?

Evolutie is de aanpassing aan een continue verandering. Dat principe verandert niet naarmate je ouder wordt. Alleen is die verandering geen evolutionair proces, maar een onderdeel van jouw ontwikkeling als man. 

De veranderingen die plaatsvinden vanaf je 40e zijn kenmerkend voor jouw ‘man zijn’. Het is eigenlijk heel mooi. 

Wij hebben een groot brein wat bijna 20 jaar nodig heeft gehad om te groeien. Door dit grote brein hebben we een bewustzijn wat onze primaire behoeften overstijgt. We leven in welvaart, waardoor eten, drinken en een dak boven ons hoofd meestal geen dagelijkse bron van zorg meer zijn. Dat laat ruimte voor creatieve expressie, zingeving en voor jouw eigen geestelijke en spirituele ontwikkeling. Dus daar ligt jouw pad voor de volgende 40 jaar.

Jouw fysieke ontwikkeling is daar onlosmakelijk mee verbonden. Dat mooie lichaam is het voertuig waarmee je door de wereld navigeert. Je hebt het nog zeker 40 jaar nodig. 

Jouw lichaam is gemaakt om zich aan te passen aan veranderde omstandigheden. Dat blijft een gegeven ongeacht je leeftijd. Je genen hebben zich op basis daarvan ontwikkeld. Dat betekent dat jij uiteindelijk zelf bepaalt hoe je eruit ziet. Dik of dun.

Wist je dat het één en dezelfde man is in beide foto’s? En nee, het is geen fotoshop. Beide foto’s zijn een scene uit twee films van Christian Bale. In de linkerfoto speelt hij voormalig vice president Dick Cheney in de film ‘Vice’ en de rechterfoto is uit de film ‘The Machinist’.

Het lichaam past zich aan aan verandering. Uiteindelijk bepaal je zelf hoe je lichaam eruit komt te zien. Dik, dun, of gespierd?

Dit is Christian Bale in zijn rol als Batman in ‘Batman returns’. Hij ging van extreem dun naar gespierd en toen naar dik voor de drie verschillende films. Dik, dun of gespierd is dus vooral een kwestie van kiezen. Het ligt niet aan je genen. Het gaat er om wat je er mee doet.

Een kwestie van kiezen

Het menselijk lichaam is ingesteld op behoud van energie. Wanneer je mensen de keuze laat tussen de trap en de roltrap, dan kiezen de meeste mensen voor het laatste. Niet omdat we lui zijn, maar omdat we van nature ingesteld zijn op behoud van energie. 

Energie was lange tijd schaars dus daar gaan we nog steeds zuinig mee om. Ons lichaam wordt daardoor ook makkelijk dik. We slaan gemakkelijk vet op. Daar tegenover staat dat ons lichaam zich juist verzet tegen gewichtsverlies. Wanneer je probeert af te vallen neemt je lichaam allerlei tegenmaatregelen met als doel energie te behouden. Het is dus niet voor niets dat we collectief steeds dikker worden in plaats van dunner. We hebben hongerige lichamen en een hongerig brein. Maar wat voor mijnheer Bale geldt, geldt ook voor jou: je gezondheid en je uiterlijk is een keuze. 

De vraag is dus waarvoor kies jij?

De blauwdruk voor een gezond lichaam ligt in je genen. Het is aan jou welke genen je activeert.

We hebben de hele menselijke genoom in beeld en we weten inmiddels dat je genen maar een klein deel van het verhaal vertellen. Je genen zijn niet de belangrijkste factor in het ontstaan van chronische ziekten. Dat is veel meer  toe te schrijven aan leefstijl. Je leefstijl bepaalt welke genen je activeert. 

Dit betekent dat jij veel meer invloed hebt dan je wellicht denkt. Met leefstijl bedoelen we onder andere hoe we eten, bewegen, slapen, de mate van stress die we ervaren, hoe we omgaan met onze emoties, de relaties die we hebben en de mate van ontspanning in ons leven. 

Hoe beter je het lichaam kent, hoe beter je weet wat je moet doen. 

Het begint dus met de juiste kennis. Kennis over je lichaam. In plaats van dat iemand je een nieuw kunstje leert of dat je het zoveelste dieet probeert te volgen is het veel zinvoller even stil te staan en te luisteren. Te luisteren naar je lichaam en naar wat je lichaam je vertelt.

Je lichaam werkt in tegenstellingen

Waken en slapen

Voeden en vasten

Opbouw en afbraak

Anabool en katabool

Alert en ontspannen

Activiteit en rust

Slapen en waken is de meest fundamentele verandering die je lichaam iedere 24 uur opnieuw doormaakt. Slapen en waken is onlosmakelijk verbonden met de dag en nacht cyclus. Licht en donker stimuleren waken en slapen. Licht heeft een direct effect op ons lichaam. Via fotosensoren in onze ogen en langs hormonen die ons hele lichaam beïnvloeden. We hebben zelfs specifieke klok genen in ons DNA die ons lichaam in een 24-uurs ritme houden.

Verbonden met de cyclus van waken en slapen is de cyclus van voeden en vasten. Er is een periode waarin we wakker zijn en eten en een periode waarin we slapen en vasten. Een gevolg van voeden en vasten is opbouw en afbraak. Wanneer we eten bouwen we op en wanneer we vasten breken we af. Ook in onze spieren is er een continue cyclus van opbouw en afbraak. Van anabool en katabool. Je lichaam breekt elke dag spierweefsel af om de onderdelen te gebruiken voor tienduizenden processen. En onder normale omstandigheden bouwt je lichaam alle spieren ook weer op.

We hebben hormonen die ons in staat stellen om te gaan met stress. We kunnen daardoor snel reageren, hebben optimaal energie en we zijn alert. Daar staat tegenover dat we op andere momenten ontspannen zijn. Dat we relaxen, luisteren naar muziek, onze gedachten de vrije loop laten en even helemaal niets doen.

Uit staan is gezond

Iedere fase is belangrijk, maar om gezond oud te worden is het vooral belangrijk aandacht te geven aan slapen, vasten, afbraak, ontspanning en rust

Ons lichaam doet dan aan zelf-onderhoud. 

Je lichaam ‘Uit’ laten staan is dus net zo belangrijk als je lichaam ‘Aan’ zetten.

Waken, voeden, opbouw, anabool, alert en activiteit. Hoewel het van nature niet slecht voor ons is, doen we het teveel.

Wij staan teveel in de groei-stand.

Groei en opbouw in je lichaam uiten zich onder andere in je bloedsuikerspiegel, je insulinespiegel, het gehalte aan het meest anabole hormoon in je lichaam IGF-1 en aan het stimuleren van een eiwit met de naam mTOR. 

Deze laatste is een belangrijke voor groei in je lichaam. Een hoge bloedsuiker, een hoge insulinespiegel, veel IGF-1 en veel mTOR versnellen allemaal je veroudering. Structurele verhogingen vergroten je kans om ernstig ziek te worden.

De meeste veel voorkomende ziekten zijn allemaal ziekten van ongecontroleerde groei: overgewicht, diabetes, hart- en vaatziekten en kanker. 

Overgewicht is groei van je vetweefsel. Diabetes is een reactie op teveel suiker, vet en insuline. Je cellen blokkeren de opname van nog meer voeding, omdat ze al afgeladen vol zitten. Het effect daarvan is dat alle voedingsstoffen in je bloed blijven hangen. Dit maakt je niet alleen steeds dikker, het leidt ook tot ontstekingen in je lichaam. 

Dit leidt tot hart- en vaatziekten door de opbouw van plaque in je bloedvaten en een toename van de dikte van de wand van je slagaders. In dat groeiklimaat gedijt ook kanker als geen andere. Kanker is een ziekte van ongecontroleerde groei door genetische veranderingen in een cel die kunnen ontstaan afwijkingen in de energievoorziening. Allemaal ziektes van groei.

Het probleem lijkt soms complex, maar de oplossing is heel simpel:

Zet jezelf vaker ‘Uit’.

‘Uit’maakt je gezond.

Vasten

Je kunt vandaag al beginnen met een nieuwe dagelijkse routine: time restricted eating. In het Nederlands is het zoiets als ‘tijdsgebonden eten’. Time restricted eating klinkt beter en het dekt de lading uitstekend, want het hele principe is erop gebaseerd dat je de tijd dat je eet beperkt. In eerste instantie tot 12 uur per dag. Het betekent dus 12 uur eten en 12 uur vasten. 

In plaats van de hele dag door te eten, eet je een bepaalde periode wel en een bepaalde periode niet. Vrijwillig niet eten is hetzelfde als vasten.

Vasten heeft een aantal unieke effecten op je lichaam en het zijn precies die effecten die je gezondheid verbeteren en je kans op ziekte verkleinen. Ik vertel je er alles over in mijn  boek  Echte Mannen Diëten Niet.

Oorspronkelijke Voeding

Na vasten komt feesten. Vasten is op de lange termijn alleen gezond wanneer je het afwisselt met periodes van voldoende gezond voedsel. Je lichaam werkt in tegenstellingen weet je nog? En beide fases zijn belangrijk. Dus na een periode van gecontroleerde gezonde afbraak is het tijd voor een beetje opbouw.

Ieder levend wezen heeft een eigen optimale manier van eten. Je ziet geen dikke leeuwen of te zware in het wild levende zebra’s. Dieren eten hun eigen voedsel en eten niet meer dan ze nodig hebben. Pas wanneer dieren in gevangenschap worden gehouden en gevoed worden met onnatuurlijk voedsel worden ze te zwaar.

De mens is een beetje als die gevangen tijger hierboven. We eten niet meer ons oorspronkelijke eten, maar we eten snel, gemakkelijk, lekker en daardoor soms teveel. Toch is er ook voor mensen een oorspronkelijk eetpatroon. Het eetpatroon wat onze genen heeft gevormd.

Oorspronkelijke voeding is alles wat rent, vliegt, zwemt en groeit in de natuur. Miljoenen jaren lang was dit ons eten. Oorspronkelijk voedsel is natuurlijk, onbewerkt voedsel. Het is eten wat je zelf klaarmaakt. Eten zonder ingrediënten en zonder uitgebreide labels en zonder toevoegingen die je niet eens kunt uitspreken. Oorspronkelijke voeding bevat eiwit, koolhydraten en vet en er is geen enkele reden om eentje weg te laten.

Natuurlijk, onbewerkt voedsel verzadigt je veel meer. Daardoor eet je niet meer dan je nodig hebt.

Focus dus op WANNEER je eet en WAT je eet.

HOEVEEL je eet regelt zich dan vanzelf.

Door te controleren wanneer je eet en wat je eet gaat je lichaam langzaam maar zeker terug naar zijn ‘default modus’. Je eet min of meer automatisch precies wat je nodig hebt. Het betekent dat je geen calorieën hoeft te tellen of bewust minder hoeft te eten dan je nodig hebt.

Krachttraining

Spieren verlengen je leven. Gezond oud worden kan niet zonder je spiermassa op peil te houden. 

Eigenlijk heeft iedere man een beetje weerstand nodig in zijn leven. Weerstand is groei. Krachttraining is bij uitstek geschikt om je uiterlijk te verbeteren. En het is de enige manier om verlies van kracht en spiermassa door veroudering te voorkomen.  Want je verliest na je 50e ieder jaar spiermassa en je krijgt er vet voor terug. 

Krachttraining voorkomt dit en het mooie is je hoeft niet vaak te trainen. Je hoeft ook niet lang te trainen. Er is zoiets als het optimale minimum: 2 keer per week een uurtje.

Twee keer per week een uur intensieve krachttraining. Dat kan iedereen opbrengen. 

Je plan voor de tweede 40 jaar van je leven is dus niet de hele dag door eten, maar de tijd dat je eet beperken tot maximaal 12 uur. Verder ga je weer oorspronkelijk voedsel eten. Voedsel wat Moeder natuur voor je heeft gemaakt en wat je zelf klaar maakt. Daarnaast ga je twee keer per week intensief met gewichten trainen. Zo werk je toe naar een gezonde versie van jezelf.

Voor veel mannen is de stap van hun huidige manier van eten en leven naar een gezonde manier van leven te groot. Daarom heb ik een programma gemaakt waarin ik je stap voor stap meeneem om je leefstijl in dienst te zetten van je gezondheid.

Door kleine stapjes te nemen wordt je nooit overvraagd en mocht je even niet weten wat je precies moet doen, dan ben ik er om je te helpen. 

Door dit programma krijg jij een gezond gewicht, een platte buik en een sterk lichaam. Zonder dieet, zonder calorieën te tellen en zonder een streng regime te volgen.

Allemaal met maar één doel: gezond oud worden en zo lang mogelijk van het leven genieten.

Klik hier om vandaag al te beginnen!