Eind 2021 verscheen een studie waarin een grote groep wetenschappers uit Australië, Italië, Polen en Zwitserland op basis van publicaties van de Verenigde Naties 175 verschillende landen en gemeenschappen onderzocht op de relatie tussen voeding en levensverwachting.
Hun onderzoek wees uit dat het eten van koolhydraatrijke voedingsmiddelen zoals granen en knollen, geen positief effect heeft op de levensverwachting van mensen. Het eten van vlees heeft dat wel.
Dat positieve effect blijft overeind staan wanneer de calorie inname, de economische situatie en overgewicht van de onderzochte groepen in ogenschouw wordt genomen. De onderzoekers concluderen dan ook dat het eten van vlees gezond is.
Toch heeft vlees en met name rood vlees een slechte reputatie gekregen. Niet alleen zou vlees slecht zijn voor je gezondheid, het zou ook het milieu zwaar belasten. Als alternatief worden er daarom steeds meer vleesvervangers aangeboden. Vega is een enorme groeimarkt.
Of jij wel of geen vlees eet is een persoonlijke keuze. Je bent vrij om te eten wat je wilt. Maar de veronderstelling dat vlees ongezond is, of dat het houden van koeien, varkens en kippen per definitie belastend zou zijn voor het milieu is een hardnekkig misverstand.
Mensen eten dieren
Wanneer je kijkt naar de voedingswaarde van dierlijk voedsel, zoals vlees, vis en eieren, dan zijn dit de voedselbronnen die je lichaam nagenoeg alles geven wat je nodig hebt. Van essentiële aminozuren en essentiële vetzuren tot alle vitaminen en mineralen. Daar komt nog bij dat de voedingsstoffen in dierlijk voedsel in de regel veel beter opneembaar zijn dan die uit plantaardige bronnen.
Kenmerkend voor de evolutie van de mens is dat wij steeds meer dierlijk voedsel zijn gaan eten. Hoe meer dierlijk voedsel beschikbaar is, hoe meer wij er van eten. Hierdoor kregen onze voorouders grotere hoeveelheden essentiële aminozuren, omega 3 vetzuren en zink binnen. Deze stoffen zijn allemaal nodig voor de groei van onze hersenen.
Al deze voedingsstoffen in dierlijk voedsel hebben ervoor gezorgd dat onze hersenen steeds groter werden. Ook het koken van plantaardig voedsel heeft hieraan bijgedragen, omdat dit de opneembaarheid van voedingsstoffen vergroot.
De evolutionaire uitruil voor die grote hersenen van ons zijn kortere darmen. Door die korte darmen nemen we minder voedingsstoffen op in vergelijking met planteneters. Deze ontwikkeling was alleen maar mogelijk door het eten van meer dierlijk voedsel.
Waar komt dan die slechte reputatie van vlees vandaan?
Dat heeft twee oorzaken.
Vlees en kanker
Uit sommige epidemiologische onderzoeken blijkt er een correlatie te zitten tussen de consumptie van rood vlees en het ontstaan van bepaalde vormen van kanker.
Het betekent dat uit die onderzoeken blijkt dat de groepen mensen die meer rood vlees eten vaker kanker krijgen. Dat op zich is zorgwekkend.
Maar in dat soort onderzoeken wordt geen onderscheid gemaakt tussen een hotdog en een biefstuk. Alles wat geen kip of vis is, wordt in die onderzoeken onder de noemer ‘vlees’ geschaard.
Het betekent dat al dat mooie vlees van de keurslager of die gras gevoerde bal gehakt op dezelfde hoop wordt gegooid als salami, kroketten of een fabrieks hamburger uit de diepvries.
Wanneer in andere onderzoeken het onderscheid tussen vers vlees en bewerkt vlees wel wordt gemaakt, zoals in deze studie en in deze, dan blijkt de consumptie van vlees juist gezond.
Vlees en het milieu
Een tweede reden waarom vlees uit de gratie is geraakt is de intensieve veehouderij.
Door gericht beleid van de Nederlandse overheid en door Europese subsidieregelingen heeft er een enorme schaalvergroting in de landbouw plaatsgevonden. Daardoor worden er in de intensieve veehouderij duizenden dieren bij elkaar gehouden in een relatief kleine ruimte.
Deze ontwikkeling ontstaat doordat wij dieren steeds meer als een product zijn gaan zien. Daardoor is het welzijn van dieren ondergeschikt geworden aan het optimaliseren van de productie. Dit is niet alleen een onnatuurlijke situatie, het is uit het oog van dierenwelzijn ook onwenselijk.
Blije koeien
Het alternatief voor de intensieve veehouderij is grasgevoerd vlees van koeien (en varkens) die het hele jaar door buiten lopen, die niet worden bijgevoerd, geen antibiotica krijgen en die gewoon op een natuurlijke manier kunnen bevallen.
Deze koeien en varkens hebben langer nodig om te groeien en ze leveren ook minder vlees op. Het gevolg daarvan is dat het vlees duurder is. Een kilo gehakt van deze blije koeien kost in de regel rond de 17 euro. Vergelijk dat met de kilo knallers van 5 euro in de supermarkt en je snapt meteen waar het verschil zit.
Voor dat extra geld krijg je vlees van koeien die een goed leven hebben gehad. Vlees met een veel betere vetzuursamenstelling, dan het vlees in de supermarkt.
Je kunt dit soort vlees inmiddels overal bestellen, zoals op sites als deze. Je kunt dan ook ambachtelijke leverworst, bloedworst, orgaanvlees en botten bestellen. Dat laatste is om je eigen bottenbouillon te maken.
Een gemiddeld gezin van 4 personen eet een halve koe in een jaar. Dat betekent dat wij heel Nederland kunnen voeden met ongeveer 2 miljoen koeien.
Dat is de helft van het aantal koeien wat we nu hebben.
Je hebt dus helemaal geen vleesloze maandag of vegetarische alternatieven nodig. Gewoon terug naar de natuur.
Het laten grazen van koeien op graslanden zorgt ook voor een optimale kwaliteit van onze bodem. Dat blijkt een belangrijk wapen tegen klimaatverandering. Sterker nog, het laten grazen van vee op graslanden zorgt ervoor dat de bodem meer CO2 opneemt dan dat de koeien produceren.
Het enige wat je daarvoor hoeft te doen is de natuur zijn gang te laten gaan.
Vlees is gezond
Vlees is goed voor je. Vlees is een goede bron van ijzer en vitamine B12, twee van de meest voorkomende tekorten in onze voeding. Daarnaast bevat vlees een relatief grote hoeveelheid zink, nodig voor de productie van testosteron en onmisbaar voor een goede immuunfunctie.
Niet in de laatste plaats is vlees een goede bron van eiwit. De aminozuren uit vlees zijn nodig voor tal van fysiologische processen, waaronder een optimale functie van je schildklier.
Vlees als onderdeel van een oorspronkelijk eetpatroon vermindert je kans op hart- en vaatziekten en diabetes en het helpt je om af te vallen.
Ons moderne eetpatroon bevat vooral veel bewerkte voeding, vol met suiker, snel verteerbare koolhydraten en industrieel gewonnen zaad olie. Dit is voeding zonder de voedingsstoffen die wij nodig hebben, maar met een hoop suiker en ongezonde vetten erin.
Die voeding maakt ons dik en ziek.
150 jaar geleden aten we dat allemaal niet. Het bestond niet eens.
In plaats daarvan aten we vlees, eieren, roomboter, volle melk, groente, aardappelen en fruit van het land. Verder aten wij eigengemaakt brood van grof gemalen oergraan.
Wij hebben gezond eten onnodig complex gemaakt en wijzen naar de verkeerde dingen om dat te veranderen. Vlees past in een gezond eetpatroon. Het compleet vermijden van vlees vergroot zelfs je kans op depressies en het vergroot je kans op eetstoornissen.
Of jij uiteindelijk wel of geen vlees eet is je eigen keuze. Mijn advies is te eten wat rent, vliegt, zwemt en groeit in de natuur. Dan krijg je alles binnen wat je lichaam nodig heeft en nergens teveel van.
Roland Broersen
op 06 Nov 2021