Als je ouder wordt verandert je lichaam. Je ziet dat aan de buitenkant, maar dat is niet waar de verandering begint. Die buitenkant is het gevolg van een verandering aan de binnenkant.
Die verandering speelt zich vooral af op hormonaal niveau.
Hormonale veranderingen in je lichaam hebben een groot effect op hoe je eruit ziet.
Testosteron
Een hoofdrol in die verandering is weggelegd voor testosteron. Dit is het belangrijkste geslachtshormoon in het lichaam van een man.
Testosteron wordt geproduceerd in de Leydigcellen in je ballen. Iedere dag sterven er een paar van die cellen af en er komen geen nieuwe cellen voor terug.
Dit betekent een gestage daling van het gehalte aan testosteron in je lichaam naarmate je ouder wordt. Deze daling is normaal.
Oestradiol
Testosteron is de grondstof voor oestradiol. Oestradiol is een vrouwelijk geslachtshormoon. Je lichaam maakt oestradiol van testosteron met behulp van het aromatase enzym.
Oestradiol is ook belangrijk voor een man.
Het beschermt je onder andere tegen hart- en vaatziekten. Daarnaast is oestradiol nodig voor spiergroei, vetverlies en voldoende gezonde zaadcellen.
Je lichaam zet zelf elke dag een klein beetje testosteron om in oestradiol.
Wanneer je met het vorderen van je leeftijd steeds minder testosteron aanmaakt, dan is het logisch dat je ook minder oestradiol aanmaakt. Minder testosteron en minder oestradiol betekent dat je inlevert qua gezondheid.
Het negatieve effect van overgewicht
Dit is wat je ziet wanneer je naar jezelf kijkt en dit is wat we terugzien in de cijfers. Onze gezonde leeftijd is 65 jaar. Tot die leeftijd zien wij onszelf als gezond, daarna in de regel niet meer. Veranderingen in je hormonale systeem spelen daar een grote rol in
Maar deze veranderingen worden niet alleen maar beïnvloed door leeftijd. Wanneer je teveel lichaamsvet met je meedraagt, bijvoorbeeld door een ongezonde en inactieve leefstijl, dan versnel je het proces.
Niet alleen maakt je lichaam daardoor nog minder testosteron aan, ook de verhouding tussen testosteron en oestradiol verandert
In je lichaamsvet worden de meeste enzymen gemaakt die testosteron omzetten in oestradiol. Hoe meer lichaamsvet je hebt, hoe meer enzymen je aanmaakt en hoe meer testosteron wordt omgezet in dit vrouwelijke hormoon.
De relatie tussen testosteron en oestradiol
Oestradiol remt de productie van testosteron. Er zitten receptoren voor oestradiol op alle cellen betrokken bij de productie van testosteron. Wanneer die receptoren door oestradiol geactiveerd worden, dan maakt je lichaam minder testosteron aan.
Naast een leeftijdsgebonden afname van testosteron door het sterven van Leydigcellen, heb je nu ook een leefstijl gebonden afname van testosteron, door een toename van oestradiol.
Double trouble dus!
Testosteron remt de werking van oestradiol door de vorming van nieuwe receptoren voor dit hormoon te verminderen. Oestradiol moet zich aan die receptoren hechten om aan het werk te gaan.
Wanneer je minder testosteron aanmaakt, dan komen er dus meer van die receptoren bij. Dat betekent dat oestradiol actiever is in je lichaam. Dit leidt tot een vervrouwelijking van je hormonale systeem en als een gevolg daarvan een vervrouwelijking van je lichaam met de zogenaamde 'man boobs' als meest sprekende voorbeeld.
Een hormonale chaos
Minder testosteron betekent ook minder nieuwe spiercellen en meer vet cellen. Dat werkt het ontstaan van insulineresistentie in de hand. Bij elkaar zorgt dit voor een steeds vetter en ongezond lichaam. Dat verhoogt je kans op een groot aantal aandoeningen:
Coronaire vasculaire aandoeningen (hart- en vaatziekten)
Hypertensie (hoge bloeddruk)
Adult onset diabetes type 2
Obesitas
Stroke (beroerte)
Het CHAOS complex is een verzameling van chronische aandoeningen die allemaal horen bij een toenemende leeftijd. Maar ze zijn vooral het gevolg van een ongezonde leefstijl, te weinig testosteron, te veel oestradiol en te veel lichaamsvet.
Omdat testosteron en oestradiol elkaar beïnvloeden is de oplossing iets minder simpel dan je wellicht zou denken.
Zou je in deze situatie namelijk testosteron gaan verhogen, bijvoorbeeld door middel van testosteronsuppletie, dan levert dit meestal geen echte verbeteringen op.
Waarom niet?
Meer testosteron in deze situatie betekent ook meer oestradiol.
Wanneer je al teveel oestradiol in je lichaam hebt door een verhoogde activiteit van het aromatase enzym, dan gooi je met testosteronsuppletie eigenlijk alleen maar olie op het vuur.
De focus moet eerst liggen op het verminderen van oestradiol.
Herstel de gezonde balans
Wanneer je oestradiol verlaagt, herstelt de productie van testosteron zich vaak weer vanzelf. Gebeurt dat niet, dan kun je alsnog overwegen om testosteron te gaan suppleren.
Hoe verlaag je oestradiol?
Door minder aromatase enzymen aan te maken.
De meest voor de hand liggende manier om dit te bereiken is af te vallen naar een gezond gewicht. Minder lichaamsvet betekent minder aromatase enzymen en dus minder oestradiol.
Minder oestradiol leidt in die situatie ook tot meer testosteron.
Daarnaast zijn er medicijnen die de aanmaak van het aromatase enzym verminderen. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat deze medicijnen de hoeveelheid testosteron kunnen verhogen, vooral bij mannen met fors overgewicht. Deze medicijnen moeten echter door een arts worden voorgeschreven.
Er zijn ook supplementen die de vorming van aromatase enzymen remmen.
Zo kun je het lichaam dus een handje helpen, tot je de gezonde balans hebt hersteld
Het belang van een gezond gewicht
Die gezonde balans in je lichaam herstellen is de enige manier om gezond oud te worden.
Afvallen is daarvoor een belangrijke voorwaarde. Daarom heb ik het altijd over een gezond gewicht.
Om de gezonde balans te kunnen herstellen heb je inzicht nodig. Inzicht in jouw lichaam.
De beste manier om dat te krijgen is door middel van bloedonderzoek. Dan zie je precies wat er in je lichaam gebeurt.
Vervolgens heb je een doelgerichte interventie nodig om je lichaam te helpen.
Dat is altijd een kwestie van het optimaliseren van je leefstijl, maar het kan ook het inzetten van een paar supplementen betekenen.
Dat hoeft niet eens heel lang, gewoon tot je de gezonde balans hebt bereikt.
Echte Mannen Diëten Niet
Wat ik met EMDN probeer te doen is hiervan bewust te maken.
Dat doe ik door middel van mijn boeken.
Mijn tweede boek over testosteron komt over een paar maanden uit.
Daarnaast is er de podcast, mijn blog en de wekelijkse e-mails.
Het is allemaal bedoeld om je te informeren en je bewust te maken van wat er in je lichaam gebeurt.
De volgende stap is om dit gaan optimaliseren. Daarbij kan ik je helpen.
Met bloedonderzoek, met doelgericht advies naar aanleiding van het bloedonderzoek en met online programma’s die je helpen om de veranderingen te maken die nodig zijn om af te vallen en gezond oud te worden.
Mijn hulp begint meestal met een gratis adviesgesprek.
Daarin bespreken we jouw situatie en bekijken we samen of ik je kan helpen.
Een gratis adviesgesprek vraag je aan door deze korte vragenlijst in te vullen.
Het is de eerste stap naar een gezond en lang leven en die stap kun je nu zetten.
Literatuur:
Increased estrogen production in obese men
Insulin resistance, body fat distribution, and sex hormones in men
Natural Product Compounds with Aromatase Inhibitory Activity: An Update